TANDSTADS REVIDERTE SAMLEBOK

  Miljø-klokka tikkar ubønhøyrleg mot Paris-måla som vi ikkje ser ut til å nå. Klima-katastrofen rykkjer nærare. Men ei slags vårløysing er kanskje på veg. Framtidsfrykt. Trist å tenkje på: Unge par nøler med å setje ungar til verda på grunn av miljøkrisa. Tanken på ei framtid med smeltande polar og ørkenspreiing, øyar som sekk i havet og desperate klima-flyktningarar ved grensene våre er ikkje til å halde ut. Det er ikkje berre Greta Thunberg som refsar foreldre- og besteforeldre-generasjonen for å undergrave livsvilkåra for dei unge som skal arve jorda. Ungdomsidolet Miley Cyrus og den radikale amerikanske demokraten Alexandria Ocasio-Cortez er blant dei som spør om det er ansvarleg å få born no når framtidsutsiktene er så skumle. Her i landet har Erna Solberg oppmoda norske kvinner om å få fleire born utan at det har vist att i statistikken. Det har fleire grunnar, men framtidstrua som skapte babyboomen i etterkrigstida, har i alle fall fått ein alvorleg knekk. Vår i lufta. Men

  Eg har fått   i oppdrag å snakke om noko aktuelt, og kva er meir aktuelt for sykkylvingar enn det som skjedde på 500-talet etter Kristus. Kva skjedde i verda på den tida? Litt veit vi no då. Aristokratiet blir gjeninnført i Athen. No var det slutt på det gryande demokratiet. Religionsstiftaren Konfucius blir fødd i Kina.   Og i Norden? Det er eit to- tre hundreår før vikingtida kjem i gang. Fenrisulven slukte sola og ein treårig Fimbulvinter senka seg over landet, fortel segna. Kanskje så mykje som halvparten av folket døydde av svolt og kanskje også pest, seier forskarar. I Sykkylven: Omtrent på denne tida bygde dei seg ein Gildehall som framleis er ein av dei største her i landet ein veit om frå den tida. Det er berre ca 1500 år sidan. Dei gamle historiene om Fimbulvinteren som varte i tre år hadde gått frå   generasjon til generasjon før dei vart skrive ned som ein del av Den eldre Edda på 900-talet. Det er trollkvinna - eller volva - som har ordet. I Voluspå fortel ho k