TANDSTADS REVIDERTE SAMLEBOK

    Brenning av tang hylla kysten frå Sunnmøre til Fosen inn i svart og illeluktande røyk. Dei sterke protestane førte til at ein utsending frå regjeringa i København vart send nordover. Han rapporterte tilbake om kraftig motstand mot ein produksjon som kystfolket hevda ikkje berre øydela for fisket, men også for jordbruket, skipsfarten og klimaet. Motstanden mot tangbrenninga har sine parallellar til dagens protestar mot oljeutvinning i fiskerike område, dumping av gruveslagg i fjordane og vindmøller på Haramsøya. Nokre såg på oskeutvinninga som viktig næringsutvikling som gav arbeid og pengar til kystfolket. Men fleire såg på verksemda som eit stort trugsmål mot kystens tradisjonelle næringar, fiske og jordbruk. Tang som ressurs Frå dei eldste tider hadde tangen vore ein ressurs for folk langs kysten. Den kunne haustast på fjøre sjø og vart brukt til jordforbetring og gjødsel, men også som dyrefor og også til tider som kosttilskot for menneske. På 1700-talet hadd...

  I pandemiåret 2020   har sykkylvingar lydig følgt staten og helseministerens strenge påbod medan vi ventar på den etterlengta vaksinen som skal gjere alt   normalt igjen. Så føyeleg var ikkje den frittalande bondehøvdingen Lars Nilsen Aurdal (1742 – 1824.) Nils-Lars frå Aurdal var ein høvdingskikkelse blant bønder og småfolk i Sykkylven. Så var han også ein av etterkomarane etter den vidgjetne   bondeopprøraren Store-Rasmus. Rasmus Ingebrigtson Myklebust vart fødd i 1595 i Ørskog og slo seg til på Myklebust på Harøya. Der vart han etter kvart ein leiar blant bønder og fiskarar i området. Han kjempa for interessene deira og   klaga blant anna på at futen tok inn for mykje skatt. Han skal også ha oppmoda allmugen til å ta livet av futen Iver Andersen på Gjermundnes – ein hard skatteinnkrevjar som gjekk under namnet   «Bondespiller».   Det førte til at Store-Rasmus vart dømd til livsvarig straffarbeid i jarn på Akershus. Ideal Den myndige bond...

  Det poppar opp med   vikingsenter landet rundt og interessa er stor. Bronsealderen ligg enno i historias tusmørke. Men nye forskningsmetodar og funn tyder på at bronsealdersamfunna i mangt og mykje kunne måle seg med vikingkulturen to tusen år seinare. Hadde vi ei vikingtid to tusen år før vikingane? Det spør nettstaden forskning.no om 7. juni i år. Arkeologar i Norden meiner dei finn spor etter ei tid som liknar vikingtida for tre tusen år sidan. Bronsealdermennesket var ikkje skinnkledde nomadar som så vidt   hadde byrja å bli bufaste. Nye metodar innan forskning og nye funn frå dei siste åra viser konturen av ein avansert bronsealderkultur, langt meir utvikla enn tidlegare trudd. Dyrking av jord og sol I årboka for 2017 skreiv eg om bronsealderfolket og siterte forskarar som meinte dette var ein fredeleg og likestilt epoke då menneska var opptekne av å dyrke jorda og tilbe sola. Klimaet var varmare enn i dag og gunstig for jordbruket. Det var god grunn til å...