Barnearbeid


Tidleg krøkjast, som god krok skal bli. Først best å få bøygd nakken over skjermane.


I den  vakre dokumentarfilmen Barndom skildrar filmskaparen Margreth Olin ungane i  Aurora barnehage på Nesodden. Ho fortel historia utan kommentarar og forteljarstemme. Ho er tett på, men likevel på respektfull avstand.

Som Steiner-barnehage har Aurora så langt fått unntak frå den 20 år gamle reforma som flytta seksåringane over i skuleverket. Her får seksåringane vere kongar i barnehagen i staden for engstelege førstereisungar på rekkje i klasserommet.
 Filmen følgjer samspelet og konfliktane mellom ungar som  leikar, kranglar, prøver ut sine innfall og fantaserer svimlande fritt i alle retningar. Ungars eruptive fantasi slår gneistar i form av  idear og innfall som straks må prøvast ut. Utan alt for mange sperrer prøver dei på halsbrekkande hopp og umoglege klatreprosjekt. Ungar kan leve seg inn i eit tilvære som havskilpadde eller overtek den vonde personlegdommen til ein sjørøvar som kjølhaler smårollingar. Dei glir problemfritt mellom fantasiverda i og dagleglivets trivielle aktivitetar og lærer av begge delar. Lite av dette er planlaus  tidtrøyte og barnestrekar, viser Margreth Olin. Bodskapen hennar er: Leik er arbeidet til borna og bør respekterast som det.

 Samtidig - i ein annan barnehage - klumpar ei lite gruppe born seg saman. Dei er ute. Det er snø på bakken. Dei har på seg vinterdressar og strikkeluer. Dei står bøygde over ein Ipad. Barnehagen brukar skjermen som pedagogisk hjelpemiddel heilt ned i 18 månaders alder, fortel den stolte styraren til Bergens Tidende: «Mange av desse borna skal ut i jobbar som enno ikkje eksisterer. Alle må rekne med  å møte avansert teknologi i ei eller anna form. Det handlar om å førebu dei til dette», forklarar ho.
Like godt å få ungane over i skulen først best, meiner Kristin Vinje, utdanningspolitisk talskvinne for Høgre. Ho vil framskunde skulestarten med eitt år. Ungar skal  på plass i pultrekkjene alt som fire- og femåringar: «Det er viktig med tidleg innsats. Skulestart for femåringar vil kunne gi store gevinstar i form av læringsutbytte for alle og auka verdiskaping»
.
 For vi har inga tid å misse, om vi skal greie oss no når oljen tek slutt og vi skal forsvare vår levestandard i ei usikker framtid. Uplanlagt leik er springande og lite målretta, medan vaksne pedagogar kan leie energien på rett veg. Borna skal gjerast til  gagns menneske, det vil seie gode skattebetalarar, som alle er mest mogleg like og flinke i pluss og minus. Då må ein tvile på nytten av  å henge etter beina i eit tre eller å tygge på ein meitemakk. Heller matematikk og språk enn å kaste bort barndomstida med å jakte sabeltigrar i blomsterbedet.

 Vi  kallar gjerne ungane for det gåtefulle folket, for vi forstår ikkje vitsen med  alt dei har for seg, desse små innbyggjarane i barndommens rike. Men ligg dei med grønt snørr i nasen og forkjøler seg på ein fuktig grasbakke,  ivrig opptekne med å plukke frå kvarandre ein død tordivel, så sett deg på hendene dine og ikkje forstyrr. Ungane er på jobb!


Kjetil Tandstad

Kommentarer

Legg inn en kommentar

Populære innlegg fra denne bloggen

Orrfugljakt og presteplage

Segner er forteljingar som har levd i munnleg tradisjon. Ei viktig kjelde til desse historiene er samlingane til ørskogbygdaren Peder Fylling. Historiene han skreiv ned gir eit bilde av korleis folk tenkte og trudde for nokre hundre år sidan. Og ikkje minst – vi får vite litt om kva slags historier dei let seg underhalde av. I denne artikkelen skal vi innom nokre av historiene til Peder Fylling som er knytte til Sykkylven. Mange av segnene er i dag lite kjende, medan andre er attgjevne i bygdebøkene for Sykkylven og høyrer sykkylvshistoria til. Utdraga i denne artikkelen er meint som smakebitar og appetittvekkjarar for å skape interesse for ei oppgåve som det historiske miljøet på Sunnmøre bør ta på seg: Å gi ut Peder Fyllings bøker igjen, omsett til moderne norsk og tilpassa eit   breitt publikum. Peder Fylling (1818 – 1890) var fødd på garden Fylling i Skodje, her han budde heile livet. Han var eldste son, men ofra odelsretten sin for å dyrke sine interesser, som var...
Les mer

Bilen min får du aldri

  Vi er villige til å ofre mykje for å berge klimaet. Men vi ofrar ikkje bilen. Vi kjeldesorterer og plukkar plast. Vi prøver å reise mindre med fly og et økologiske gulrøter til middagen. Men så er det bilkøyringa, som klima-aktivistane også vil ha oss til å kutte ned på. Nei og atter nei, skrik vi lydlaust innvendig. Skal vi tilbake til den tida då vi sykla til butikken i regnvêr og sjangle oss heim att med fulle plastnett på kvar side av styret?   Nei, bilen greier vi oss ikkje utan. Han er uvurderleg som framkomstmiddel. Vi brukar han også som paraply når det regnar og vi skal ein snartur til postkassa.   Vi kunne naturlegvis gått til fots til treningssenteret som ein del av trimmen, men det synest vi ikkje vi har tid til. Så er det det at har ein først brukt bortimot ein halv million kroner på bil, vil ein nødig øyde pengar på bussbillettar. Ein kjenning hadde bilen på service. Han såg litt forkomen ut og   smilte letta då vi   tilbaud skyss. Han kunn...
Les mer

Lang kamp for promille

I løpet av femti år har Sykkylven endra seg frå tørrlagt bedehusland til eit lokalsamfunn med vin på kafeen, øl i butikken og eige pol. Fremst i striden for skjenkerett på 60-talet stod ein syngjande hotellvert frå Nord-Noreg. For femti år sidan kom Ernst Ellingsen som sjef for  det som sykkylvingane var vane med å kalle Hotellet, men som no fekk  namnet Sjølyst Gjesteheim, etter kvart Sjølyst Turistheim. Sykkylven har lange hotelltradisjonar, men hotellet som den nye hotelldirektøren overtok, var nedslite og gammaldags og med eit elendig belegg.   Ernst Ellingsen var ein frittalande nordlending. Han kom rett frå nattklubben Regnbuen i Oslo og hadde sine profesjonelle erfaringar frå hovudstaden. No ville han satse på hotelldrift i den blomstrande møbelkommunen Sykkylven. Det gjekk ikkje lenge før han gjorde det klart at han måtte ha skjenkerett for spisegjester om han skulle kunne skape eit moderne hotelltilbod. Han viste til at hotella i nabobygdene Ørsta og Stran...
Les mer