TANDSTADS REVIDERTE SAMLEBOK

 Her er eit lite PS til Amundsen-filmen. I mangel av andre kjelder brukte både lokale aviser og osloaviser nemleg bestefar min, den synske Karl Tandstad i Sykkylven som kjelde for sine oppslag om Amundsen og hans lagnad: «Ut gjennom mellomkrigstida voks dei daglege brevbunkane og det kom stadig nye bod frå naboar med telefon. Ein viktig grunn var at avisene hadde teke til å intervjue dei  når menneske var sakna. I 1925 vart Karl avisenes yndling då han rapporterte frå polflyginga til Roald Amundsen. Amundsen skulle flyge over Nordpolen, men kom ikkje tilbake som planlagt. Den synske kunne fortelje at han måtte naudlande i ei råk. Han kunne fortelje at han såg korleis isen kom brytande mot flybåten då dei landa og at mannskapet streva og arbeidde med å trakke snø og lage startplass. Han såg også at ein av polfarane fall i sjøen og berre med naud og neppe vart berga opp på isen igjen. Då Amundsen og hans menn kom seg heilskinna tilbake og kunne fortelje, viste det seg ...

Journalist, forfattar og informasjonssjef Bjarne Myrstad er d ø d, vel 70 å r gammal. Det siste å ret tok sjukdommen stadig meir av kreftene hans. Han sovna inn i heimen sin i Oslo natt til m å ndag 7. januar med familien rundt seg.   Bjarne Myrstad vart f ø dd i Selje i 1948. Han gjekk l æ rarskulen i Volda og tok eksamen i 1971. Det var i redaksjonen av skuleavisa Peikestokken vi f ø rst m ø ttest. Peikestokken var den gongen ei felles skuleavis for alle skulane i bygda. Avisa hadde ikkje tradisjon for å provosere. No skulle vi nytente 68-arar gjere reint bord: Harde å tak p å USA sin krig i Vietnam, stoff om studentoppr ø ret i Paris og stadige oppgjer med autoritetane sjokkerte l æ rarar og bygdefolk . Bjarne Myrstad   var med p å provokasjonane, men det han gjorde, hadde ogs å eit praktisk siktem å l. Han rakk å starte m å llag ved Firda gymnas f ø r han flytta til Oslo. Han byrja ved Kristeleg Gymnasium og skipa m å llag ogs å der under mottoet « gjer n...

Segner er forteljingar som har levd i munnleg tradisjon. Ei viktig kjelde til desse historiene er samlingane til ørskogbygdaren Peder Fylling. Historiene han skreiv ned gir eit bilde av korleis folk tenkte og trudde for nokre hundre år sidan. Og ikkje minst – vi får vite litt om kva slags historier dei let seg underhalde av. I denne artikkelen skal vi innom nokre av historiene til Peder Fylling som er knytte til Sykkylven. Mange av segnene er i dag lite kjende, medan andre er attgjevne i bygdebøkene for Sykkylven og høyrer sykkylvshistoria til. Utdraga i denne artikkelen er meint som smakebitar og appetittvekkjarar for å skape interesse for ei oppgåve som det historiske miljøet på Sunnmøre bør ta på seg: Å gi ut Peder Fyllings bøker igjen, omsett til moderne norsk og tilpassa eit   breitt publikum. Peder Fylling (1818 – 1890) var fødd på garden Fylling i Skodje, her han budde heile livet. Han var eldste son, men ofra odelsretten sin for å dyrke sine interesser, som var...

« D ø kke e ’ no vel ikkje s å steintulne, kare, at d ø kke trur d ø kke kanj f å Riksheimf ø ssen inj gj ø n å en streng, sa ein gammal gubbe d å vi heldt p å å reise kraftstolpar gjennom grenda hans.   Slik mintest kraftverkveteranen Gustav Lefdal i eit intervju om pioner å ra for Sykkylven kommunale kraftverk. Replikken finst i heftet som vart gitt ut til femti å rsjubileet til Sykkylven kommunale kraftverk i 1968. Gustav Lefdal var med fr å starten og arbeidde i kraftverket gjennom 44 å r. Han hadde ogs å dramatiske minne: Ein gong fekk han h ø gspent i seg medan han arbeidde i ein stolpe p å Grebstad. Han besvimte og vart hengande over jordleidningen oppe i stolpen. « Han Kaghol-Johan vart var meg og skj ø na at noko var gale. Han gjekk til Aure og ringde til verket at dei m å tte sl å av krafta. Det var ikkje bil og telefon å trive til i kvart hus den gongen. Eg hang der til han kom att. D å han ropte p å meg, kom eg til meg sj ø lv. Eg greidde å f å ...

Dette å ret vart Tandstad skule er lagt ned og elevane er overf ø rt til Jarnes skule. Nedlegginga   skjedde trass i kraftig motstand fr å innbyggjarane i krinsen. Tilsynsprotokollane er ei god kjelde til skulens indre liv gjennom tidene. Artikkelen er ein omarbeidd versjon av eit k å seri som vart framf ø rt d å skulen feira hundre å r i 1990.   F ø rst eit historisk mysterium: Greidde nye Tandstad skule bukt med problemet med aking p å gelenderet? D å den nye skulen stod ferdig, var det med nokre fantastiske gelender å ake p å . Dei var bratte, fint avrunda med krappe svingar mellom etasjane. Det fanst naturlegvis gode grunnar til at ein ikkje skulle ake p å gelenderet. Ein kunne ramle ned mellom trappene og sl å seg forderva mot kjellargolvet. Viktigare: Det var ikkje lov. Tiltak vart etterlyst og 2. desember 1959 vart det under   posten Ymse vedteke at det skulle setjast p å knottar p å gelenderet for å hindre aking. I f ø lgje tilsynsprotokollen...