Harde pakkar

 

Så er dagen komen med si glede og barnlege lyst. TV-en er full av julemusikk og gamle julefilmar. Juletreet er stivpynta med ei røys av gåver under som vi alle har lyst til å kjenne på: Kven får den store der? Blir det hard eller mjuk pakke på oss i år?

Slik tenkjer vi at det framleis er, i alle fall for dei yngste, der dei sit med sine ipadar og spelkonsollar og gumlar ostepop i sofaen medan dei ventar på grauten og ribba og julegåvene. Tida gjekk aldri  tregare enn desse timane med spent forventning, hugsar vi. Dei mjuke pakkane var greie nok. Men ein hard pakke kunne vere ei bok, kanskje den siste om Hardy-guttene, meisterdetektiv Blomquist eller om indianarguten Lerstrømpe i dei djupe amerikanske skogane.

Vi hadde ikkje TV den gongen. I femtiåra fann vi dramatikken mellom permar. Det skulle ikkje mykje til før vår indre filmframvisar slo seg på og rykte oss ut av kvardagen. Detektivheltane Frank og Joe  Hardy vart livs levande. Vi hadde aldri vore i Sverige eller Amerika. Likevel såg vi Astrid Lindgrens  tungnemme skurkar og amerikanske indianarane i full HD for vårt indre auge. I vaksen alder har naturlegvis den meddiktande evna minka ein tanke og blitt mindre fargerik. Den flimrande skjermen har blitt ein sterk konkurrent til boka for oss alle. Men framleis er det kjekt å lese og kunne vere sin eigen kinomaskinist.

Same kva folk seier: Boka er framleis vårt mest fullkomne litterære medium. Ho er lett å flytte på, går ikkje tom for straum og plagar oss ikkje med reklame. Ho kan stå urørt i bokhylla i generasjonar utan oppdatering for så å bli oppdaga og gi oppleving til ei nyfiken sjel hundre år frå i dag. Men er det nokon som gler seg over harde bokpakkar under treet lenger, spør vi oss, vi engstelege eldre.

 For dagens unge er det film og spel på skjerm som gjeld. Spennande historiene står i kø og vil bli sett. Med maksimalt utpensla drama og utspekulerte farge- og lydeffektar får vi spenninga rett i fanget. Ein treng ikkje lenger fantasere fram sine eigne bilde. Disney og Marvel og Viaplay leverer dei fiks ferdig på netthinna, det er  berre å svelge unna. Derfor går vi alle med dei same bilda i hovudet av Harry Potter og den vonde fyrst Voldemort. Begge er ferdig uttenkte og forma av Potter-regissør David Yates og hans gode hjelparar i studio.

Det er strålande gjort. Flotte manusforfattar, gode skodespelarar og ufattelege summar er brukt for å lage filmane som barnebarna kan late seg underhalde av på alle plattformer og når som helst. Men når filmen er ferdig, er det då  noko meir å dikte vidare på? Eller visnar fantasien og den bildeskapande evna på grunn av manglande bruk og all den åndelege ferdigmaten vi set til livs?

Eit gledesvrinsk frå gåvehaugen over ein hard bokpakke i kveld vil i alle fall få denne gamle lesehesten til å humre fornøgd.

(Nyss 24.12.2021)

Kommentarer

Legg inn en kommentar

Populære innlegg fra denne bloggen

Orrfugljakt og presteplage

Segner er forteljingar som har levd i munnleg tradisjon. Ei viktig kjelde til desse historiene er samlingane til ørskogbygdaren Peder Fylling. Historiene han skreiv ned gir eit bilde av korleis folk tenkte og trudde for nokre hundre år sidan. Og ikkje minst – vi får vite litt om kva slags historier dei let seg underhalde av. I denne artikkelen skal vi innom nokre av historiene til Peder Fylling som er knytte til Sykkylven. Mange av segnene er i dag lite kjende, medan andre er attgjevne i bygdebøkene for Sykkylven og høyrer sykkylvshistoria til. Utdraga i denne artikkelen er meint som smakebitar og appetittvekkjarar for å skape interesse for ei oppgåve som det historiske miljøet på Sunnmøre bør ta på seg: Å gi ut Peder Fyllings bøker igjen, omsett til moderne norsk og tilpassa eit   breitt publikum. Peder Fylling (1818 – 1890) var fødd på garden Fylling i Skodje, her han budde heile livet. Han var eldste son, men ofra odelsretten sin for å dyrke sine interesser, som var his
Les mer

Lang kamp for promille

I løpet av femti år har Sykkylven endra seg frå tørrlagt bedehusland til eit lokalsamfunn med vin på kafeen, øl i butikken og eige pol. Fremst i striden for skjenkerett på 60-talet stod ein syngjande hotellvert frå Nord-Noreg. For femti år sidan kom Ernst Ellingsen som sjef for  det som sykkylvingane var vane med å kalle Hotellet, men som no fekk  namnet Sjølyst Gjesteheim, etter kvart Sjølyst Turistheim. Sykkylven har lange hotelltradisjonar, men hotellet som den nye hotelldirektøren overtok, var nedslite og gammaldags og med eit elendig belegg.   Ernst Ellingsen var ein frittalande nordlending. Han kom rett frå nattklubben Regnbuen i Oslo og hadde sine profesjonelle erfaringar frå hovudstaden. No ville han satse på hotelldrift i den blomstrande møbelkommunen Sykkylven. Det gjekk ikkje lenge før han gjorde det klart at han måtte ha skjenkerett for spisegjester om han skulle kunne skape eit moderne hotelltilbod. Han viste til at hotella i nabobygdene Ørsta og Stranda var godkjen
Les mer

Bussulykka i Tynesstranda – eit femtiårsminne

Av Kjetil Tandstad To ungdomsskuleelevar vart drepne og mange skadde då ein skulebuss køyrde av vegen i Tynesstranda i 1966. Laurdag 3. september og stor stemning i skulebussen til Straumgjerde. Den sjette skuledagen i veka var over. Helga stod for døra. Dei fire grøne skulebussane frå Stranda og Sykkylven Billag vart fylte opp av skuleelevar frå 7., 8. og 9. klasse ved ungdomsskulen for å ta fatt den lange vegen mot Velledalen og rundt fjorden til Sørestranda og Hundeidvik. Blant dei rundt 30 elevane som var passasjerar var det som vanleg eit lykkeleg lurveleven. Storøygde sjuandeklassingar, med berre nokre vekers fartstid på den nye skulen, lytta imponerte til dei store gutane bak i bussen som kunne skryte  av sin erfaringar og sine forventningar til laurdagskvelden. Svak vegkant Alt var som vanleg då bussane køyrde etter kvarandre langs riksvegen innover mot Tynesstranda. Ein møtande personbil køyrde til sides og stoppa. Tre bussar passerte utan vanskar. Men då den fjerde
Les mer