TANDSTADS REVIDERTE SAMLEBOK

  Gratulerer med   dagen, godtfolk! Det er ein fantastisk dag. Flagg i vinden, kvite fjell, grøne lier. Ungar i finstasen med iskrem rundt munnen og grønske på knea. Stolte foreldre i blådress og bunad. Dette er dagen for å feire oss sjølve og landet vi bur i. Vi feirar folkestyre og våre humanistiske verdiar. Vi feirar våre demokratiske tradisjonar og ropar hurra for fellesskap og tryggheit. Det er verdiar vi ikkje tenkjer så mykje på elles. Det er lett å sjå på slike tradisjonar og verdiar som sjølvsagte. Men dei er kanskje litt mindre sjølvsagte i år enn tidlegare. ----   For det er tunge tider vi lever i. Den utanrikspolitiske situasjonen har ikkje vore meir alvorleg på åtti år, seier utanriksministeren. Altså sidan krigen. Stormaktene har blitt grådigare. Det er krig i Europa. Russland driv angrepskrig og gjennomfører nådelaus bombing av sjukehus og bustadblokker i Ukraina, natt etter natt. No kan vi heller ikkje kjenne oss trygge for våre gamle allierte i ...

  Eg går og ruslar langs gamlevegen og gjer så godt eg kan for ikkje å legge hendene på ryggen. Å gå med hendene på ryggen er ok viss du er skøyteløpar, eller også om du dreiv med skihopping i gamle dagar. Elles er det eit kjenneteikn på gamle folk med vondt i ryggen. Sjølv om eg har kome til skills år og alder, kjenner eg meg omtrent like halvsprek som eg alltid har vore. Likevel skal det berre ein augneblinks konsentrasjonssvikt til, så lurer armane seg bakover og nevane legg seg til   kvile på rumpa.   No likar eg å ha god tid og eg likar ikkje høge lydar. Eg går til postkassa kvar morgon. Det kjennest som ein kraftig nedtur om avisa ikkje er komen, sjølv om eg godt veit kvar på   datamaskina eg kan finne den digitale   versjonen.   Min generasjon ristar oftare på hovudet enn før. Det synest vi at vi har grunn til.   Eg har   alltid hatt sympati for Bunadsopprøret, der flotte kvinnfolk i bunad kom i flokk frå øyar og utkantgrender for å...

  Nybil-salet av Tesla er halvert. Men framleis surfar vi tankelaust på sosiale media og fyller pengebingen til oligarkane som kuppar USA. Eit propaganda-bilde frå nazi-tida viste eit bilde av Hitler framfor store mengder soldatar og den truande teksten: «Han har millionar bak seg». Motstandsrørsla spreidde ein plakat med same motivet, men bytte ut soldatane i bakgrunnen med pengesetlar. Bodskapen var klar: Bak Hitler står Krupp og IG Farben og heile den tyske storkapitalen. Minst like tydelege var bilda frå president-innsetjinga til Donald Trump. Den triumferande Trump stod fremst. Like bak han stod dei rikaste i landet, skulder ved skulder. Her var Mark Zuckerberg (Meta/ Facebook, Instagram, Whatsup) og Jeff Bezos (Amazon og den no sensurerte Washington Post). Her stod også riking nummer ein, Elon Musk (X/Twitter, Tesla og Space-X), Han løfta handa på nazi-manér, så det gjekk kaldt nedover ryggen på demokratar verda rundt. Meir og meir er det blitt klart at den ubereknelege...

  Europa har   hamna i skvis mellom brutale stormakter i aust, vest og sør. «No må vi henge saman. Eller så blir vi hengde kvar for oss», sa tidlegare statsminister Jan P. Syse ein gong. Sjeldan har dette gamle jungelordet passa betre enn no. Den eine ulukka har ramma oss etter den andre. Det byrja kanskje med koronaen. Så gjekk Putin frå hemmeleg hybridkrig til fullskala militær invasjon i Ukraina. Så kom den folkevalde Trump på banen med forsøk på eit slags statskupp i USA. Han prøver ikkje ein gong å skjule at han driv utpressing. Bløff og trugsmål blir brukt mot krigstrøytte ukrainarar for å få fingrane i   naturressursar som innbyggjarane sjølve så sårt treng for å byggje opp att det utbomba landet sitt. Langt mot sør finn vi Kina og den eineveldige Xi, som sjarmerer oss med rimelege bilar og billig husefyll frå postordre-suksessen Temu. Han ser ut som ein teddybjørn og snakkar med innestemme, men han har minst ein rev bak kvart øyre. «Putin og Trump er som ki...

  « Kære Norge , hvordan kan I dog efterhånden se jer selv i øjnene!  Korleis kan den norske regjeringa finne det forsvarleg å polstre den allereie bognande statskassa med meir pengar, som indirekte er tente på Ukraina-krigen, spør den danske storavisa Politiken. Der har du danskane. Set seg på sin høge hest medan dei sjølve håvar inn på slankemedisin. Naturlegvis svir det når våre naboland kritiserer oss for å vere gjerrige. Dei har rett i at vi har skodd oss godt på Ukraina-krigen. Etterspørselen etter norsk gass gjekk i taket då EU ikkje lenger kunne få billeg gass frå Russland. Vi gira opp produksjonen alt reimar og tøy kunne tole og sel til rekordhøge prisar. Men vi er ikkje krigsprofitørar med vilje. Det er slik marknaden fungerer.   Oljefondet er i skrivande stund på over 20.000 milliardar kroner og veksande. Det er lett å snuble i alle nullane. Det er altså eit stykke før vi når billionen, som er tusen milliardar, men vi er på veg.   Kvar og ein må sjø...